Mặc dù thị trường startup đang đối mặt với nhiều khó khăn, nhưng cũng xuất hiện những điểm sáng rực rỡ nhờ vào tiến bộ của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI).
Theo CNN, năm 2023 đánh dấu một thời kỳ "tuyệt chủng" của giới khởi nghiệp, khi các nhà đầu tư đổ hàng tỷ USD vào thị trường này mà vẫn chưa có sự hài lòng nào.
Trong những năm gần đây, nhiều nhà đầu tư thiên thần và quỹ đầu tư mạo hiểm đã thu lợi lớn bằng cách đầu tư vào các startup khởi nghiệp.Xu hướng kinh doanh hiện nay đó là bất kỳ ý tưởng hay sáng kiến nào cũng có vẻ có thể biến thành "doanh nghiệp tỷ USD" nếu có một cuộc đợt công chúng thành công (IPO).
Nhiều "kỳ lân" (Unicorn), tức là các startup được định giá tới 1 tỷ USD, đã nổi lên trên thị trường.
Tuy nhiên, chỉ sau một năm, tất cả đã thay đổi. Từ những dự đoán về "thị trường chỉ trải qua điều chỉnh tạm thời" đến câu chuyện bi thảm về sự suy giảm toàn diện trong lĩnh vực khởi nghiệp.
Theo CNN, kênh đầu tư vào khởi nghiệp hiện đang mất đi sức hấp dẫn trong tầm nhìn của nhà đầu tư do lãi suất tăng cao, môi trường kinh tế toàn cầu không ổn định, và cuộc khủng hoảng tại ngân hàng Silicon Valley Bank (SVB) đã gây ảnh hưởng đáng kể đến uy tín và tính thanh khoản trong Thung lũng Silicon.
CNN thậm chí đánh giá rằng hiện nay, nhà đầu tư có nhiều lựa chọn khác hấp dẫn hơn để tối ưu hóa tài sản hoặc đơn giản chỉ để "trú ẩn" trong bối cảnh khó khăn. Chẳng hạn, chỉ số trái phiếu tổng hợp của Bloomberg US cho tháng 11/2023 ghi nhận hiệu suất đầu tư trái phiếu tại Mỹ đạt mức 4,5%, cao nhất từ năm 1985 đến nay.
Rõ ràng, việc giữ tiền trong các kênh an toàn như trái phiếu, vàng... mang lại mức lợi nhuận cao hơn so với việc đầu tư vào các startup, mà hiện đang mang theo nhiều rủi ro.
Ngay cả các công ty công nghệ lớn như Apple, Amazon, Alphabet (Google) và Microsoft đều phải thực hiện cắt giảm nhân sự để đối phó với nguy cơ khủng hoảng, khiến cho những startup nhỏ hơn khó lòng duy trì sự ổn định.
Theo số liệu từ Pitchbook, nguồn vốn đầu tư mạo hiểm cho lĩnh vực khởi nghiệp trên toàn cầu giảm hơn một nửa trong năm ngoái so với cùng kỳ năm trước. Số tiền mà các nhà khởi nghiệp huy động được trong năm 2023 cũng được dự đoán là thấp nhất kể từ năm 2015.
Báo cáo của hãng Carta cho biết gần 20% số công ty khởi nghiệp trong năm qua đã huy động được vốn ít hơn so với những năm trước đó, vượt lên cao hơn mức chỉ 5% của năm 2021.
Trong năm 2023, có khoảng 543 startup đã phải đóng cửa, và đây chỉ là con số của những startup nằm trong hệ thống thống kê của Carta.
Nhiều startup đã từng huy động một lượng tiền lớn, như WeWork (11 tỷ USD) và Convoy (900 triệu USD), đều đã nộp đơn xin phá sản trong hai tháng gần đây.
Những startup còn lại đang thoi thóp cầm cự, đợi đến lúc có vốn, nhưng nhà đầu tư thì không còn mặn mà như trước.
Theo hãng tin CNN, tình hình thị trường khởi nghiệp hiện nay đến mức nhiều người phải sử dụng từ ngữ "Tuyệt chủng" (Extinction) để mô tả.
Chưa dừng lại ở đó, theo thông tin từ tờ Wall Street Journal (WSJ), trong thập kỷ qua, một loạt các startup không thiết yếu (Nice to have) đã nổi lên tại Mỹ để đáp ứng nhu cầu "tiện lợi" của người tiêu dùng. Đặc biệt, trong thời kỳ đại dịch, nhiều startup này đã có sự tăng trưởng đáng kể khi người dân phải ở nhà và tận dụng các nền tảng công nghệ số.
Nhiều nhà đầu tư đã đổ vốn vào các startup này với hy vọng chúng sẽ gia tăng giá trị để đạt được lợi nhuận.
Tuy nhiên, mọi bữa tiệc đều có lúc kết thúc, và khi lòng tin của người tiêu dùng Mỹ vào nền kinh tế giảm xuống mức thấp nhất kể từ cuộc khủng hoảng năm 2008, họ bắt đầu giảm chi tiêu. Đồng thời, nhà đầu tư cũng rút vốn do lo ngại về suy thoái.
Hậu quả của điều này là nhiều startup, như dịch vụ giao cơm, phòng tập gym, hay thương mại xe cũ tại Mỹ, đang phải đối mặt với khó khăn khi bị xem xét như là không cần thiết hoặc ít quan trọng. Giáo sư Thomas Eisenmann của Đại học Harvard, cũng là tác giả cuốn sách "Why Startups Fail," nhận định rằng sự phát triển của công nghệ đã thúc đẩy sự bùng nổ của những startup không thiết yếu.
Tuy nhiên, nhà đầu tư nhanh chóng nhận ra rằng những công ty khởi nghiệp này có chi phí cố định quá cao, trong khi lợi nhuận biên không nhiều và tốc độ tăng trưởng cũng như khả năng mang lại lợi ích kém hơn so với các startup công nghệ thuần túy.
Chia sẻ quan điểm này, chuyên gia chiến lược Ben Wynkoop từ hãng tư vấn Blue Yonker đưa ra ví dụ nhiều startup hiện nay chuyên cung cấp dịch vụ giao cơm hộp, vốn định hình mình trong lĩnh vực công nghệ nhưng tỏ ra quá lạc quan về khả năng tạo ra sự đột phá trong ngành thực phẩm.
Tuy nhiên, họ không nhận ra rằng trong lĩnh vực này, yếu tố quan trọng là nhu cầu của khách hàng mới, chứ không phải là độ tiện lợi của phần mềm dịch vụ.
Theo Nikkei, số lượng các Unicorn đang giảm mạnh trên toàn cầu do những lo ngại về rủi ro suy thoái kinh tế từ phía nhà đầu tư.
Với nguồn vốn cạn kiệt, số lượng kỳ lân mới trung bình hàng tháng đã giảm xuống chỉ còn hơn 7 công ty trong nửa đầu năm, giảm 80% so với mức đỉnh hồi 2021, theo dữ liệu từ PitchBook.
Tại Mỹ, các nhà đầu tư mạo hiểm đang chuyển hướng sang những doanh nghiệp bền vững, có triển vọng lâu dài hơn thay vì những startup mới nổi nhằm thu lợi nhanh chóng.
Điều này trái ngược hoàn toàn với năm 2021, thời kỳ mà mỗi tháng trung bình trên thế giới xuất hiện 50 kỳ lân, chủ yếu tại Mỹ và Trung Quốc. Số lượng kỳ lân tăng mạnh khi quỹ Vision của SoftBank và các nhà đầu tư khác đổ tiền vào các startup giai đoạn sau.
Báo cáo của PitchBook cho thấy hiện có hơn 50.000 công ty được hỗ trợ bởi quỹ mạo hiểm ở Mỹ đang đối mặt với nguy cơ thiếu vốn cao, con số nhiều gấp đôi so với năm 2016.
Vậy câu hỏi đặt ra là tại sao các nhà đầu tư không rút hết vốn khỏi startup để tích tiền mặt hoặc chuyển sang các kênh đầu tư khác sinh lời?
Thường thì những nhà đầu tư mạo hiểm hướng đến mục tiêu đưa các startup thành công thông qua việc IPO, mua lại hoặc sáp nhập để thu hồi vốn, và hiếm khi ở lại để đón nhận cổ tức.
Tuy nhiên, việc nguồn vốn bị siết chặt do lãi suất cao và vụ bê bối nợ của ngân hàng SVB đã làm chậm tiến độ IPO cho nhiều doanh nghiệp. Trong khi đó, nếu doanh nghiệp vẫn ở trong tình trạng tư nhân, khả năng bán cổ phiếu cho nhà đầu tư sẽ giảm và giá bán có thể thấp.
Lối thoát duy nhất trong tình cảnh này là bán dự án cho một tập đoàn lớn, nhưng ngay cả các tập đoàn công nghệ lớn cũng đang phải siết chặt chi phí, khiến cho lựa chọn này trở nên không khả thi.
Đối với việc rút vốn, đa phần số tiền đã được chi vào các startup đều đã được sử dụng để mở rộng, nghiên cứu, hoặc phát triển. Đa số các startup vẫn chưa có lợi nhuận hoặc dòng tiền để trả lại nhà đầu tư, và việc bán cổ phiếu thì không có người mua hoặc giá bán quá thấp như đã đề cập trước đó.
Tình hình mất sức hút của thị trường khởi nghiệp đã làm tăng lượng "bột khô", thuật ngữ chỉ số vốn đã cam kết nhưng vẫn chờ đợi giải ngân từ các startup, lên mức cao kỷ lục trong năm 2023 do sự do dự của nhà đầu tư.
Theo số liệu từ S&P Global Market Intelligence và Preqin, tổng giá trị của các startup cam kết nhưng chưa nhận được giải ngân trong năm 2023 đạt 2,59 nghìn tỷ USD, mức cao nhất trong lịch sử.
Chính vì lý do này, nhiều startup và công ty công nghệ đã tích cực tiến hành sa thải nhân viên trong năm qua nhằm giảm chi phí, làm hài lòng nhà đầu tư và thu hút nguồn vốn mới.
Một phần đau lòng là, hành động này đã ảnh hưởng đến uy tín của nhiều startup, khiến nhân viên tỏ ra tức giận vì việc mất việc. Sau nhiều năm đóng góp cho các startup với hy vọng sẽ có cổ phiếu thưởng khi công ty niêm yết, nhiều lao động đã dành thời gian làm thêm giờ mà không nhận được bất kỳ lương nào, nhưng giờ đây họ lại phải rời đi mà không có gì.
Theo dõi của nền tảng việc làm Layoffs.fyi, có hơn 250.000 nhân viên trong lĩnh vực công nghệ bị sa thải trong năm 2023. Con số này bao gồm các vụ sa thải hàng loạt tại các "ông lớn" như Meta Platforms và Google, cũng như hàng nghìn người mất việc từ các startup.
Kết quả là, người lao động đang quyết định rời bỏ ngành công nghệ để tìm kiếm cơ hội mới tại những điểm đến khác.
Theo Layoffs.fyi, trong năm 2023, có 1.150 công ty công nghệ đã sa thải nhân viên. Số lượng nhân viên mất việc lên đến 256.499 người. So với năm trước, cũng đã có 1.064 công ty cắt giảm 164.969 nhân viên.
Sự đảo ngược đột ngột này làm cho nhiều nhà sáng lập startup ngạc nhiên và dẫn đến việc nhiều dự án khởi nghiệp phải "nhượng bộ" với giá rẻ sau khi thực hiện các đợt sa thải nhân viên.
Từ một góc độ khác, sự mất đi sức hút đã ép buộc các "ông lớn" công nghệ phải tăng cường đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ mới, với Meta (Facebook) chú trọng vào lĩnh vực vũ trụ và Microsoft đổ vốn vào OpenAI. Các nhà sáng lập như Jeff Bezos của Amazon cũng chuyển hướng sang công nghệ hàng không vũ trụ.
Rất may, thành công của ChatGPT đã làm phục hồi một phần của năm khó khăn cho ngành công nghệ, khi trí tuệ nhân tạo trở thành một xu hướng hấp dẫn đối với nhà đầu tư. Cổ phiếu của Microsoft, công ty đã đầu tư cho OpenAI và ChatGPT, cũng như của Nvidia, một tập đoàn chuyên về chip trí tuệ nhân tạo, đã có sự tăng mạnh. Nhờ đó, nhiều startup trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo cũng đã huy động được vốn khi thu hút sự quan tâm của thêm nhiều nhà đầu tư.
Tuy nhiên, con đường của startup và ngành công nghệ vẫn còn nhiều khó khăn và không chắc chắn, đặc biệt khi sự nổi lên của ChatGPT đang dần giảm nhiệt. Vì vậy, câu hỏi liệu năm 2024 có trở thành một năm "hiệu quả" như mong đợi từ nhiều tập đoàn hay không vẫn là điều còn bỏ ngỏ.
*Nguồn: CNN
Theo CNN, năm 2023 đánh dấu một thời kỳ "tuyệt chủng" của giới khởi nghiệp, khi các nhà đầu tư đổ hàng tỷ USD vào thị trường này mà vẫn chưa có sự hài lòng nào.
Trong những năm gần đây, nhiều nhà đầu tư thiên thần và quỹ đầu tư mạo hiểm đã thu lợi lớn bằng cách đầu tư vào các startup khởi nghiệp.Xu hướng kinh doanh hiện nay đó là bất kỳ ý tưởng hay sáng kiến nào cũng có vẻ có thể biến thành "doanh nghiệp tỷ USD" nếu có một cuộc đợt công chúng thành công (IPO).
Nhiều "kỳ lân" (Unicorn), tức là các startup được định giá tới 1 tỷ USD, đã nổi lên trên thị trường.
Tuy nhiên, chỉ sau một năm, tất cả đã thay đổi. Từ những dự đoán về "thị trường chỉ trải qua điều chỉnh tạm thời" đến câu chuyện bi thảm về sự suy giảm toàn diện trong lĩnh vực khởi nghiệp.
Theo CNN, kênh đầu tư vào khởi nghiệp hiện đang mất đi sức hấp dẫn trong tầm nhìn của nhà đầu tư do lãi suất tăng cao, môi trường kinh tế toàn cầu không ổn định, và cuộc khủng hoảng tại ngân hàng Silicon Valley Bank (SVB) đã gây ảnh hưởng đáng kể đến uy tín và tính thanh khoản trong Thung lũng Silicon.
CNN thậm chí đánh giá rằng hiện nay, nhà đầu tư có nhiều lựa chọn khác hấp dẫn hơn để tối ưu hóa tài sản hoặc đơn giản chỉ để "trú ẩn" trong bối cảnh khó khăn. Chẳng hạn, chỉ số trái phiếu tổng hợp của Bloomberg US cho tháng 11/2023 ghi nhận hiệu suất đầu tư trái phiếu tại Mỹ đạt mức 4,5%, cao nhất từ năm 1985 đến nay.
Rõ ràng, việc giữ tiền trong các kênh an toàn như trái phiếu, vàng... mang lại mức lợi nhuận cao hơn so với việc đầu tư vào các startup, mà hiện đang mang theo nhiều rủi ro.
Ngay cả các công ty công nghệ lớn như Apple, Amazon, Alphabet (Google) và Microsoft đều phải thực hiện cắt giảm nhân sự để đối phó với nguy cơ khủng hoảng, khiến cho những startup nhỏ hơn khó lòng duy trì sự ổn định.
Theo số liệu từ Pitchbook, nguồn vốn đầu tư mạo hiểm cho lĩnh vực khởi nghiệp trên toàn cầu giảm hơn một nửa trong năm ngoái so với cùng kỳ năm trước. Số tiền mà các nhà khởi nghiệp huy động được trong năm 2023 cũng được dự đoán là thấp nhất kể từ năm 2015.
Báo cáo của hãng Carta cho biết gần 20% số công ty khởi nghiệp trong năm qua đã huy động được vốn ít hơn so với những năm trước đó, vượt lên cao hơn mức chỉ 5% của năm 2021.
Trong năm 2023, có khoảng 543 startup đã phải đóng cửa, và đây chỉ là con số của những startup nằm trong hệ thống thống kê của Carta.
Nhiều startup đã từng huy động một lượng tiền lớn, như WeWork (11 tỷ USD) và Convoy (900 triệu USD), đều đã nộp đơn xin phá sản trong hai tháng gần đây.
Những startup còn lại đang thoi thóp cầm cự, đợi đến lúc có vốn, nhưng nhà đầu tư thì không còn mặn mà như trước.
Theo hãng tin CNN, tình hình thị trường khởi nghiệp hiện nay đến mức nhiều người phải sử dụng từ ngữ "Tuyệt chủng" (Extinction) để mô tả.
Chưa dừng lại ở đó, theo thông tin từ tờ Wall Street Journal (WSJ), trong thập kỷ qua, một loạt các startup không thiết yếu (Nice to have) đã nổi lên tại Mỹ để đáp ứng nhu cầu "tiện lợi" của người tiêu dùng. Đặc biệt, trong thời kỳ đại dịch, nhiều startup này đã có sự tăng trưởng đáng kể khi người dân phải ở nhà và tận dụng các nền tảng công nghệ số.
Nhiều nhà đầu tư đã đổ vốn vào các startup này với hy vọng chúng sẽ gia tăng giá trị để đạt được lợi nhuận.
Tuy nhiên, mọi bữa tiệc đều có lúc kết thúc, và khi lòng tin của người tiêu dùng Mỹ vào nền kinh tế giảm xuống mức thấp nhất kể từ cuộc khủng hoảng năm 2008, họ bắt đầu giảm chi tiêu. Đồng thời, nhà đầu tư cũng rút vốn do lo ngại về suy thoái.
Hậu quả của điều này là nhiều startup, như dịch vụ giao cơm, phòng tập gym, hay thương mại xe cũ tại Mỹ, đang phải đối mặt với khó khăn khi bị xem xét như là không cần thiết hoặc ít quan trọng. Giáo sư Thomas Eisenmann của Đại học Harvard, cũng là tác giả cuốn sách "Why Startups Fail," nhận định rằng sự phát triển của công nghệ đã thúc đẩy sự bùng nổ của những startup không thiết yếu.
Tuy nhiên, nhà đầu tư nhanh chóng nhận ra rằng những công ty khởi nghiệp này có chi phí cố định quá cao, trong khi lợi nhuận biên không nhiều và tốc độ tăng trưởng cũng như khả năng mang lại lợi ích kém hơn so với các startup công nghệ thuần túy.
Chia sẻ quan điểm này, chuyên gia chiến lược Ben Wynkoop từ hãng tư vấn Blue Yonker đưa ra ví dụ nhiều startup hiện nay chuyên cung cấp dịch vụ giao cơm hộp, vốn định hình mình trong lĩnh vực công nghệ nhưng tỏ ra quá lạc quan về khả năng tạo ra sự đột phá trong ngành thực phẩm.
Tuy nhiên, họ không nhận ra rằng trong lĩnh vực này, yếu tố quan trọng là nhu cầu của khách hàng mới, chứ không phải là độ tiện lợi của phần mềm dịch vụ.
Theo Nikkei, số lượng các Unicorn đang giảm mạnh trên toàn cầu do những lo ngại về rủi ro suy thoái kinh tế từ phía nhà đầu tư.
Với nguồn vốn cạn kiệt, số lượng kỳ lân mới trung bình hàng tháng đã giảm xuống chỉ còn hơn 7 công ty trong nửa đầu năm, giảm 80% so với mức đỉnh hồi 2021, theo dữ liệu từ PitchBook.
Tại Mỹ, các nhà đầu tư mạo hiểm đang chuyển hướng sang những doanh nghiệp bền vững, có triển vọng lâu dài hơn thay vì những startup mới nổi nhằm thu lợi nhanh chóng.
Điều này trái ngược hoàn toàn với năm 2021, thời kỳ mà mỗi tháng trung bình trên thế giới xuất hiện 50 kỳ lân, chủ yếu tại Mỹ và Trung Quốc. Số lượng kỳ lân tăng mạnh khi quỹ Vision của SoftBank và các nhà đầu tư khác đổ tiền vào các startup giai đoạn sau.
Báo cáo của PitchBook cho thấy hiện có hơn 50.000 công ty được hỗ trợ bởi quỹ mạo hiểm ở Mỹ đang đối mặt với nguy cơ thiếu vốn cao, con số nhiều gấp đôi so với năm 2016.
Vậy câu hỏi đặt ra là tại sao các nhà đầu tư không rút hết vốn khỏi startup để tích tiền mặt hoặc chuyển sang các kênh đầu tư khác sinh lời?
Thường thì những nhà đầu tư mạo hiểm hướng đến mục tiêu đưa các startup thành công thông qua việc IPO, mua lại hoặc sáp nhập để thu hồi vốn, và hiếm khi ở lại để đón nhận cổ tức.
Tuy nhiên, việc nguồn vốn bị siết chặt do lãi suất cao và vụ bê bối nợ của ngân hàng SVB đã làm chậm tiến độ IPO cho nhiều doanh nghiệp. Trong khi đó, nếu doanh nghiệp vẫn ở trong tình trạng tư nhân, khả năng bán cổ phiếu cho nhà đầu tư sẽ giảm và giá bán có thể thấp.
Lối thoát duy nhất trong tình cảnh này là bán dự án cho một tập đoàn lớn, nhưng ngay cả các tập đoàn công nghệ lớn cũng đang phải siết chặt chi phí, khiến cho lựa chọn này trở nên không khả thi.
Đối với việc rút vốn, đa phần số tiền đã được chi vào các startup đều đã được sử dụng để mở rộng, nghiên cứu, hoặc phát triển. Đa số các startup vẫn chưa có lợi nhuận hoặc dòng tiền để trả lại nhà đầu tư, và việc bán cổ phiếu thì không có người mua hoặc giá bán quá thấp như đã đề cập trước đó.
Tình hình mất sức hút của thị trường khởi nghiệp đã làm tăng lượng "bột khô", thuật ngữ chỉ số vốn đã cam kết nhưng vẫn chờ đợi giải ngân từ các startup, lên mức cao kỷ lục trong năm 2023 do sự do dự của nhà đầu tư.
Theo số liệu từ S&P Global Market Intelligence và Preqin, tổng giá trị của các startup cam kết nhưng chưa nhận được giải ngân trong năm 2023 đạt 2,59 nghìn tỷ USD, mức cao nhất trong lịch sử.
Chính vì lý do này, nhiều startup và công ty công nghệ đã tích cực tiến hành sa thải nhân viên trong năm qua nhằm giảm chi phí, làm hài lòng nhà đầu tư và thu hút nguồn vốn mới.
Theo dõi của nền tảng việc làm Layoffs.fyi, có hơn 250.000 nhân viên trong lĩnh vực công nghệ bị sa thải trong năm 2023. Con số này bao gồm các vụ sa thải hàng loạt tại các "ông lớn" như Meta Platforms và Google, cũng như hàng nghìn người mất việc từ các startup.
Kết quả là, người lao động đang quyết định rời bỏ ngành công nghệ để tìm kiếm cơ hội mới tại những điểm đến khác.
Theo Layoffs.fyi, trong năm 2023, có 1.150 công ty công nghệ đã sa thải nhân viên. Số lượng nhân viên mất việc lên đến 256.499 người. So với năm trước, cũng đã có 1.064 công ty cắt giảm 164.969 nhân viên.
Sự đảo ngược đột ngột này làm cho nhiều nhà sáng lập startup ngạc nhiên và dẫn đến việc nhiều dự án khởi nghiệp phải "nhượng bộ" với giá rẻ sau khi thực hiện các đợt sa thải nhân viên.
Từ một góc độ khác, sự mất đi sức hút đã ép buộc các "ông lớn" công nghệ phải tăng cường đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ mới, với Meta (Facebook) chú trọng vào lĩnh vực vũ trụ và Microsoft đổ vốn vào OpenAI. Các nhà sáng lập như Jeff Bezos của Amazon cũng chuyển hướng sang công nghệ hàng không vũ trụ.
Rất may, thành công của ChatGPT đã làm phục hồi một phần của năm khó khăn cho ngành công nghệ, khi trí tuệ nhân tạo trở thành một xu hướng hấp dẫn đối với nhà đầu tư. Cổ phiếu của Microsoft, công ty đã đầu tư cho OpenAI và ChatGPT, cũng như của Nvidia, một tập đoàn chuyên về chip trí tuệ nhân tạo, đã có sự tăng mạnh. Nhờ đó, nhiều startup trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo cũng đã huy động được vốn khi thu hút sự quan tâm của thêm nhiều nhà đầu tư.
Tuy nhiên, con đường của startup và ngành công nghệ vẫn còn nhiều khó khăn và không chắc chắn, đặc biệt khi sự nổi lên của ChatGPT đang dần giảm nhiệt. Vì vậy, câu hỏi liệu năm 2024 có trở thành một năm "hiệu quả" như mong đợi từ nhiều tập đoàn hay không vẫn là điều còn bỏ ngỏ.
Chỉnh sửa lần cuối: